Biliyor musun? Bugün, bir kıyafet ortalama sadece 7-10 kez giyiliyor, sonra ya çöpe atılıyor ya da dolaplarda unutuluyor. Seri üretim ve hızlı tüketim döngüsü, modanın yarattığı değer kadar zarar da getiriyor.
Anlayacağın moda dünyası sadece kıyafet üretmiyor; milyonlarca insana iş, ülkeler arası ticaret ağı, kültürel ifade alanı ve günlük hayatımıza dokunan renkli bir ekosistem sunuyor. Ancak bu canlı sektör, son yüzyılda hız ve tüketim odaklı hale gelerek gezegenimizi ve insan emeğini zorlayan bir sisteme dönüştü.
Seri üretimin getirdiği zararları gel sana sıralayalım.
1. Aşırı Tüketim & İsraf
Her yıl dünya genelinde 92 milyon ton tekstil atığı oluşuyor. Ellen Mcarthur Foundation kuruluşunun verdiği bilgilere göre bu rakam giderek artmakta.
TikTok içerikleri, styling önerileri, yeni çıkan trendler derken tüketimde artık sınır kalmıyo
2. Çevreye Zarar
Polyester gibi sentetik kumaşlar doğada yüzlerce yıl çözünmez. Bunun için daha önceden yazdığımız blog yazısını okumanı öneririz! Seri üretim tesislerinde kullanılan boyalar ve kimyasallar, su yollarına karışarak ekosistemleri yok eder. Üretim sürecinde kullanılan sentetik boyalar ve kimyasallar, arıtılmadan doğaya salınır → nehirleri, yeraltı sularını ve denizleri kirletir.
Pamuk gibi doğal elyaflar bile seri üretimde aşırı su ve pestisit kullanımı nedeniyle çevreyi tehdit eder.
Fazla üretim → fazla atık: Giyilmeyen ya da elde kalan ürünler yakılır veya çöpe atılır → karbon salımı artar.
Seri üretim için gereken enerji ve taşıma süreçleri, yüksek karbon ayak izi oluşturur.
3. Ah Emekçiler! Emek Sömürüsü sorunu çok büyük!
Seri üretimin en karanlık yüzlerinden biri: düşük ücretler, kötü çalışma koşulları ve çocuk işçilik. Özellikle Global South yani Güney Asya bölgesi bu durumdan nasibini alan bölgelerden. Maalesef kontrol edilmeyen sistem. Zorlu patronlar, batılı ülkelerin baskısı gelişmemiş ülkelerdeki insanlığa oldukça aykırı.
Clean Clothes Campaign'in raporuna göre çoğu işçi kadın ve oldukça kötü şartlarda çalışıyor. “80% of garment workers are women aged 18-35 working under exploitative conditions.”
– Clean Clothes Campaign
🔗 cleanclothes.org
4. Tasarımın Ruhunu Yitirdik mi?
Aynı anda binlerce üretilen ürünlerde ne bir ruh, ne bir değişiklik! Her mağazaya girdiğinde benzer ürünleri gördüğünü farkında mısın? Nedenini sorguluyor musun?
Cevabı çok basit kopyala, yapıştır. Bugün ki sistem sosyal medyada gördüğün ve çığır açan bir ürünü yarın hızlı moda mağazasında yakalaman demek. Belki o ürünü gördüğünde çok mutlu ve bir yeniliğin parçası hissedeceğin o ürün, unutmaki yarın eskiyecek.
Anlayacağın seri üretimin hiç birimize bir yararı yok. Zararı çok :)
